Długoletnie badania i obserwacje naukowe prowadzone w USA i Europie wykazały, że chlor gazowy stosowany w technologii uzdatniania wody do picia jest szkodliwy dla zdrowia i środowiska naturalnego. Stwierdzono, że głównym zagrożeniem są trójchlorometany (THM) oraz inne chlorowce organiczne, które powstają w procesach wstępnego lub wtórnego chlorowania wody w większości zakładów wodociągowych. Powyższe odkrycia naukowe spowodowały rozwój innych, alternatywnych technologii i urządzeń do dezynfekcji wody do picia.
W latach 40-tych w USA a w Europie w latach 50-tych rozpoczęto stosowania dwutlenku chloru ClO2 jako alternatywy dla chloru do wstępnego utleniania oraz dezynfekcji wody. Alternatywą dla chloru, stały się również promienie ultrafioletowe wytwarzane w lampach UV jako proces całkowicie fizyczny.
W miejskich wodociągach w Oświęcimiu w roku 1994 wyeliminowano z dezynfekcji wody chlor gazowy a w 1995 podchloryn sodu, w dwóch stacjach wodociągowych o nazwach umownych "Zasole" i "Zaborze", które dostarczają wodę do sieci wodociągowej o łącznej długości 425 km dla około 60 tys. mieszkańców.
W latach od 1963 do 1994 roku w SUW "Zasole" do dezynfekcji wody uzdatnionej używano chloru gazowego w dawkach od 0,3 do 0,6 g Cl2/m3, który był dozowany chloratorem C7 z butli 50 kg. Ze względu na zmianę przepisów w zakresie wymagań technicznych i BHP dla obiektów i urządzeń chlorowni na chlor gazowy, wynikła konieczność podjęcia decyzji i wybór alternatywy: nowa chlorownia na chlor gazowy z uwzględnieniem aktualnych uwarunkowań techniczno-prawnych lub zmiana technologii dezynfekcji wody eliminującej chlor. Analizując problem od strony jakości i zmienności wody surowej oraz wydajności ujęcia, zdecydowano przyjąć nową technologię dezynfekcji wody przy użyciu dwutlenku chloru ClO2.
Wybrano metodę wytwarzania ClO2 z reakcji kwasu solnego z chlorynem sodu w generatorach Bello Zon typ CDK - 300 firmy niemieckiej ProMinent z Heidelbergu, o maksymalnej wydajności 277 g ClO2/h. Generator wytwarza dwutlenek chloru w formie roztworu użytkowego o stężeniu 2% z 30% kwasu solnego spożywczego produkcji krajowej i 24,5% chlorynu sodu importowanego z Francji.
W maju 1994 roku przekazano do eksploatacji instalację i urządzenia do wytwarzania ClO2. Ze względu na brak odpowiednich pomieszczeń po chlorowni gazowej, które nadawałyby się do adaptacji, wybudowano nowy budynek wolnostojący, parterowy o kubaturze 475 m3 z następującymi pomieszczeniami technologicznymi:
Schemat ideowy instalacji generatora dwutlenku chloru. Objaśnienia: 1 - doprowadzenie wody z ujęcia, 2- wodomierz z impulsem elektrycznym, 3 - filtry pospieszne, 4 - skrzynka elektronicznego sterowania układu, 5 - rotametr, 6 - mieszacz, 7 - inżektor, 8 - pompa membramowa kwasu, 9 - pompa membramowa wody, 10 - pompa membramowa chlorynu sodowego, 11 - zbiornik 30%-wego HCl (60 l), 12 - zbiornik wody (35 l), 13 - zbiornik chlorynu sodowego (60 l), 14 - zawór dozujący wodę do zbiornika, 15 - sondy do ciągłego pomiaru zawartości dwutlenku chloru, pH, potencjału Redox, 16 - wyprowadzenie wody do sieci wodociągowej.
Wytworzony w generatorze Bello Zon 2% roztwór wodny dwutlenku chloru, strumieniem wody uzdatnionej dozowany jest do zbiornika wody czystej o czasie zatrzymania 2 godzin.
Cały proces wytworzenia i dawkowania ClO2 jest całkowicie zautomatyzowany przez elektryczny i elektroniczny system pomiarów i sterowania.
Po kilkuletniej eksploatacji instalacji i urządzeń do dezynfekcji wody dwutlenkiem chloru można stwierdzić, że przyjęta technologia i zabudowane urządzenia pracują sprawnie. Woda uzdatniona, dostarczona odbiorcom ze stacji wodociągowej "Zasole" nie ma żadnego specyficznego zapachu i smaku jaki występuje podczas dezynfekcji chlorem gazowym lub podchlorynem sodu. Ma barwę, zapach i smak wody źródlanej.
Średnia dawka ClO2 w ilości 0,25-0,35 g/m3 jest wystarczająca do uzyskania dobrych efektów dezynfekcji, jak również pozwala na utrzymanie stężenia dwutlenku chloru na końcówkach sieci wodociągowej w ilości 0,02-0,05 g/m3.
Władze sanitarne wojewódzkie i terenowe nie zgłaszają zastrzeżeń do technologii dezynfekcji oraz jakości wody. Uznają, że jest to najlepsza woda do picia w dawnym województwie bielskim.
Całkowity koszt budowy w/w instalacji wyniósł 223 tys. zł w tym roboty budowlane i instalacyjne 165 tys. zł. a urządzenia i ich montaż 58 tys. zł. Koszt dezynfekcji 1 m3 wody dwutlenkiem chloru jest około 3 razy większy od dezynfekcji chlorem gazowym. Zasadniczy wpływ na koszty dezynfekcji ClO2 ma zakup importowanego chlorynu sodu i jego transport z Francji (Paryż). Transport, cło i podatek graniczny stanowią 43% ceny brutto.
Producentem generatora dwutlenku chloru jest
ProMinent Dosiertechnik GmbH, Im Schuhmachergewann 5-11,
D-69123 Heidelberg, Postfach 10 17 60, D-69007 Heidelberg
Tel.: +49 (6221) 842-0, Tfx.: +49 (6221) 842-419,
e-mail: info@prominent.de
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Oświęcimiu
ul. Ostatni Etap 6, 32-603 Oświęcim
tel. (+48) 33 843-28-14
tel. (+48) 33 843-28-77
tel. (+48) 33 843-09-05
tel. (+48) 33 843-17-15
kom. (+48) 697-771-703
e-mail: pwik@pwik.oswiecim.pl
Adres dla e-Doręczeń: AE:PL-50797-92764-EGETH-24